V grupa analityczna metali obejmuje metale, których kationy pozostają w roztworze po kolejnym oddzieleniu odczynnikami grupwymi kationów metali grup I-IV.
Są to pierwiastki Na K Mg Li Rb Cs oraz NH4+
Jony Mg2+ są bezbarwne. Wodorotlenki metali alkalicznych strącają z roztworów soli magnezu wodorotlenek Mg(OH)2, który nie przejawia wcale właściwości amfoterycznych - odróżnienie od Be(OH)2. Magnez tworzy niezbyt trwałe kompleksy z winianami, cytrynianami i z EDTA.
Poniżej podano niektóre trudno rozpuszczalne związki magnezu (temp. 18-25℃):
| Związek | R, mol/L |
|---|---|
| MgC2O4 | 9 * 10–3 |
| MgCO3 | 8 * 10–3 |
| MgF2 | 1 * 10–3 |
| Mg(OH)2 | 1 * 10–4 |
| MgNH4PO4 | 4 * 10–5 |
Mg2+ + 2OH– → Mg(OH)2
Po dodaniu mocnej zasady strąca się biały galaretowaty wodorotlenek
Mg2+ + HIn2– → MgIn– + H+
Czerń eriochromowa T dodana do roztworu soli magnezu zbuforowanego buforem amonowym do pH ok. 9,6 tworzy fiołkowy kompleks. Sam odczynnik ma barwę niebieską (w tych warunkach)
Wodorotlenek potasu jest mocną zasadą, nieco mocniejszą niż wodorotlenek sodu. Bezbarwne jony K+ praktycznie nie mają właściowści kompleksotwórczych. Większość soli potasu dobrze rozpuszcza się w wodzie, poniżej podano trudno rozpuszczalne związki potasu, wykorzystywane do jego wykrywania w analizie jakościowej.
| Związek | R, mol/L |
|---|---|
| Nadchloran KClO4 | 1 * 10–1 |
| Chloroplatynian K2[PtCl6] | 2 * 10–2 |
| Wodorownian KHC4H4O6 | 2 * 10–2 |
| Azotynokobaltan K2Na[Co(NO2)6] | 1 * 10–3 |
| Tetrafenyloboran K[B(C6H5)4] | 2 * 10–4 |
2K+ + Na+ + Co(NO2)63– → K2Na[Co(NO2)6]
Żółty krystaliczny osad azotynokobaltanu sodu i potasu
K+ + HC4H4O6– → KHC4H4O6
Biały krystaliczny osad wodorowinianu potasu wydziela się z obojętnego roztworu (pH=7). Rozpuszcza się w mocnych kwasach i alkaliach
Jony Na+ są bezbarwne. Sole sodu dobrze rozpuszczają się w wodzie. Małą rozpuszczalnąścią odznaczają się: antymonian sodu, octan uranylu, cynku i sodu oraz octan uranylu, magnezu i sodu. Sód przejawia bardzo słabe zdolności do tworzenia kompleksów (np. z EDTA, z polifosforanami).
Octan uranylu i magnezu strąca z dość stężonego obojętnego roztworu sodu żółty krystaliczny osad octanu uranylu, magnezu i sodu:
Na+ + Mg(UO2)3(CH3COO)8 + CH3COO– + 9H2O → NaMg(UO2)3(CH3COO)9· 9H2O
Na+ + Sb(OH)6– → Na[Sb(OH)6]
Biały osad antymonianu sodu, powstaje w środowisku obojętnym lub zasadowym
NH4+ + OH– → NH3 + H2O
Mocne zasady wypierają wolny amoniak o charakterystycznym zapachu
